Tại Trung tâm tư vấn sức khỏe sinh sản, cậu thanh niên cho biết yêu nhau chưa được 6 tháng nhưng đây là lần thứ 2 đưa bạn gái đi phá thai. Trên thực tế, nhiều nữ sinh phải chịu hậu quả của việc yêu sớm và không làm chủ được hành động của bản thân. Thai trong bụng cứ dần lớn lên nhưng các em lại chưa đủ điều kiện để làm mẹ. Do vậy, không ít trường hợp phải đi nạo hút thai để được tiếp tục đến trường.
Ăn cơm trước kẻng
Hơn 8h, tại Trung tâm tư vấn sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình (bệnh viện Phụ sản trung ương, không hiếm những khuôn mặt non choẹt thập thò trước cửa phòng tư vấn kế hoạch hóa gia đình cho riêng trẻ vị thành niên. Cầm trên tay tờ giấy “Những điều cần biết về phá thai bằng thuốc”, cậu thanh niên có dáng vẻ thư sinh quay sang ôm vai động viên bạn gái khi thấy cô cúi mặt, đưa tay gạt nước mắt.
Đưa bạn gái vào phòng tư vấn, cậu quay ra chỗ ngồi chăm chú đọc tờ hướng dẫn phá thai bằng thuốc vừa nhận được. Thấy người phụ nữ ngồi cạnh ngỏ ý mượn tờ hướng dẫn, cậu thanh niên dè dặt hỏi: “Chị cũng uống thuốc à?”. Nhận được cái gật đầu cảm thông, cậu chia sẻ với chút hoang mang: “Cách đây một tuần, em đến bệnh viện nhưng bác sĩ nói nó nhỏ quá chưa uống thuốc được, không biết lần này thì thế nào?”. Theo cậu thanh niên này, cả hai đều là học sinh phổ thông của một trường trên địa bàn Hà Nội. Mới yêu nhau chưa đầy 6 tháng nhưng đây là lần thứ 2 cậu phải đưa bạn gái đi phá thai.
Một nam sinh đọc cam kết trước khi để người yêu phá thai tại BV Phụ sản Trung ương.
Chưa đầy 3 giờ, chúng tôi đã chứng kiến 6 trường hợp vào tư vấn tại phòng cho trẻ vị thành niên. Có em đi cùng mẹ hoặc được bạn trai đưa đi nhưng đa phần lủi thủi một mình ngồi chờ đến lượt. Bước ra khỏi phòng tư vấn, nhiều gương mặt non nớt, mắt đỏ hoe, không giấu nổi sự lo sợ khi thông báo với bạn trai việc bác sĩ yêu cầu làm thủ tục để hút thai.
Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh, Giám đốc trung tâm tư vấn sức sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình, bệnh viện Phụ sản trung ương, cho biết ngày nào nơi đây cũng phải tiếp nhận vài trường hợp các em gái tuổi vị thành niên tới xin giải quyết. Đáng báo động hơn là nhiều em ở độ tuổi 13-18 nhưng khi đến bác sĩ khám thì đã có thai lớn trên 12 tuần tuổi khiến việc xử lý gặp nhiều nguy hiểm cho tính mạng.
“Có những cháu đang là học sinh, khi phát hiện mang thai đã tự mua thuốc kích thích chuyển dạ theo hướng dẫn trên mạng để phá. Thấy máu chảy lại cứ nghĩ đó là thai đang ra nhưng thực tế bị băng huyết ồ ạt”, một bác sĩ nói.
Điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam lần thứ 2 cho thấy nhiều bạn trẻ có quan niệm cởi mở hơn về quan hệ tình dục trước hôn nhân và độ tuổi bắt đầu quan hệ tình dục lần đầu cũng đang trẻ hóa. Có tới 36% thanh thiếu niên ở nhóm tuổi từ 14-17 đã “ăn cơm trước kẻng”. Cá biệt, có những em từ 10-12 tuổi đã có quan hệ tình dục và hoàn toàn tự nguyện. Cũng theo nghiên cứu này, có 8,4% (82 trong số 977) phụ nữ hoạt động tình dục ở độ tuổi từ 15-24 cho biết đã ít nhất một lần nạo phá thai.
Thống kê của Hội kế hoạch hóa gia đình Việt Nam cho thấy nước ta có tỉ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cao nhất Đông Nam Á và xếp thứ 5 trên thế giới, mỗi năm có khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở độ tuổi 15-19, trong đó chiếm tới 70% là học sinh, sinh viên. Theo Tổng cục dân số kế hoạch hóa gia đình, mặc dù tỉ lệ nạo phá thai ở Việt Nam trong 10 năm trở lại đây giảm nhưng tỉ lệ này ở trẻ vị thành niên, thanh niên lại tăng, chiếm hơn 20% các trường hợp nạo phá thai.
Nhiều ý kiến cho rằng con số thống kê từ các bệnh viện chỉ là phần nổi của tảng băng chìm vì không thể tính được số ca nạo phá thai ở những cơ sở y tế tư nhân.
Ký ức ám ảnh
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Hoài Đức, Viện trưởng Sức khỏe sinh sản và gia đình, từ 13-15 tuổi mà có thai thì nữ sinh phải bỏ học, chăm con một cách vụng về, sẽ không có được tương lai tươi sáng. Việc phá thai không chỉ để lại nhiều hậu quả về thể xác như chảy nhiều máu, thủng tử cung, nhiễm khuẩn dẫn đến dính vòi trứng gây vô sinh hoặc chức năng sinh sản bị ảnh hưởng, sau này dễ sẩy thai liên tiếp...
“Có những nữ sinh đã khóc thét khi chứng kiến cảnh hài nhi 19-20 tuần tuổi vẫn còn cựa quậy một lúc rồi mới nằm im sau khi được kích thích đẻ non. Đó là những nỗi đau có thể ám ảnh người mẹ nhí cả đời”, bác sĩ Đức nói.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cảnh báo mang thai ở tuổi vị thành niên để lại những hậu quả rất lớn, không chỉ về thể chất mà còn tinh thần. Trong đó, đáng lưu ý là những tai biến có thể xảy đến trong quá trình thai nghén ở tuổi vị thành niên như sản giật, tiền sản giật, đe dọa tính mạng người mẹ, nếu không cũng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe sinh sản sau này. “Để con ở tuổi vị thành niên mang thai 19-20 tuần mà không phát hiện ra thì cha mẹ cũng có lỗi một phần vì thiếu quan tâm, không giáo dục sức khỏe sinh sản cho con từ sớm để các em có ý thức bảo vệ mình”, ông Tiến nói.
Khai gian tuổi để phá thai
Khảo sát tại một số cơ sở y tế cho thấy tình trạng nạo phá thai trên địa bàn thành phố Hải Phòng là tương đối cao. Cứ 1.000 trường hợp nạo phá thai, có khoảng 150 trẻ vị thành niên. Theo bệnh viện Phụ sản Hải Phòng, hầu hết các trẻ vị thành niên khi đến khám thai đều khai gian tuổi. Chỉ riêng 11 tháng trong năm 2013, bệnh viện này đã tiếp nhận gần 60 trường hợp từ 18 tuổi trở xuống đến phá thai.
Ăn cơm trước kẻng
Hơn 8h, tại Trung tâm tư vấn sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình (bệnh viện Phụ sản trung ương, không hiếm những khuôn mặt non choẹt thập thò trước cửa phòng tư vấn kế hoạch hóa gia đình cho riêng trẻ vị thành niên. Cầm trên tay tờ giấy “Những điều cần biết về phá thai bằng thuốc”, cậu thanh niên có dáng vẻ thư sinh quay sang ôm vai động viên bạn gái khi thấy cô cúi mặt, đưa tay gạt nước mắt.
Đưa bạn gái vào phòng tư vấn, cậu quay ra chỗ ngồi chăm chú đọc tờ hướng dẫn phá thai bằng thuốc vừa nhận được. Thấy người phụ nữ ngồi cạnh ngỏ ý mượn tờ hướng dẫn, cậu thanh niên dè dặt hỏi: “Chị cũng uống thuốc à?”. Nhận được cái gật đầu cảm thông, cậu chia sẻ với chút hoang mang: “Cách đây một tuần, em đến bệnh viện nhưng bác sĩ nói nó nhỏ quá chưa uống thuốc được, không biết lần này thì thế nào?”. Theo cậu thanh niên này, cả hai đều là học sinh phổ thông của một trường trên địa bàn Hà Nội. Mới yêu nhau chưa đầy 6 tháng nhưng đây là lần thứ 2 cậu phải đưa bạn gái đi phá thai.
Một nam sinh đọc cam kết trước khi để người yêu phá thai tại BV Phụ sản Trung ương.
Chưa đầy 3 giờ, chúng tôi đã chứng kiến 6 trường hợp vào tư vấn tại phòng cho trẻ vị thành niên. Có em đi cùng mẹ hoặc được bạn trai đưa đi nhưng đa phần lủi thủi một mình ngồi chờ đến lượt. Bước ra khỏi phòng tư vấn, nhiều gương mặt non nớt, mắt đỏ hoe, không giấu nổi sự lo sợ khi thông báo với bạn trai việc bác sĩ yêu cầu làm thủ tục để hút thai.
Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh, Giám đốc trung tâm tư vấn sức sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình, bệnh viện Phụ sản trung ương, cho biết ngày nào nơi đây cũng phải tiếp nhận vài trường hợp các em gái tuổi vị thành niên tới xin giải quyết. Đáng báo động hơn là nhiều em ở độ tuổi 13-18 nhưng khi đến bác sĩ khám thì đã có thai lớn trên 12 tuần tuổi khiến việc xử lý gặp nhiều nguy hiểm cho tính mạng.
“Có những cháu đang là học sinh, khi phát hiện mang thai đã tự mua thuốc kích thích chuyển dạ theo hướng dẫn trên mạng để phá. Thấy máu chảy lại cứ nghĩ đó là thai đang ra nhưng thực tế bị băng huyết ồ ạt”, một bác sĩ nói.
Điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam lần thứ 2 cho thấy nhiều bạn trẻ có quan niệm cởi mở hơn về quan hệ tình dục trước hôn nhân và độ tuổi bắt đầu quan hệ tình dục lần đầu cũng đang trẻ hóa. Có tới 36% thanh thiếu niên ở nhóm tuổi từ 14-17 đã “ăn cơm trước kẻng”. Cá biệt, có những em từ 10-12 tuổi đã có quan hệ tình dục và hoàn toàn tự nguyện. Cũng theo nghiên cứu này, có 8,4% (82 trong số 977) phụ nữ hoạt động tình dục ở độ tuổi từ 15-24 cho biết đã ít nhất một lần nạo phá thai.
Thống kê của Hội kế hoạch hóa gia đình Việt Nam cho thấy nước ta có tỉ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cao nhất Đông Nam Á và xếp thứ 5 trên thế giới, mỗi năm có khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở độ tuổi 15-19, trong đó chiếm tới 70% là học sinh, sinh viên. Theo Tổng cục dân số kế hoạch hóa gia đình, mặc dù tỉ lệ nạo phá thai ở Việt Nam trong 10 năm trở lại đây giảm nhưng tỉ lệ này ở trẻ vị thành niên, thanh niên lại tăng, chiếm hơn 20% các trường hợp nạo phá thai.
Nhiều ý kiến cho rằng con số thống kê từ các bệnh viện chỉ là phần nổi của tảng băng chìm vì không thể tính được số ca nạo phá thai ở những cơ sở y tế tư nhân.
Ký ức ám ảnh
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Hoài Đức, Viện trưởng Sức khỏe sinh sản và gia đình, từ 13-15 tuổi mà có thai thì nữ sinh phải bỏ học, chăm con một cách vụng về, sẽ không có được tương lai tươi sáng. Việc phá thai không chỉ để lại nhiều hậu quả về thể xác như chảy nhiều máu, thủng tử cung, nhiễm khuẩn dẫn đến dính vòi trứng gây vô sinh hoặc chức năng sinh sản bị ảnh hưởng, sau này dễ sẩy thai liên tiếp...
“Có những nữ sinh đã khóc thét khi chứng kiến cảnh hài nhi 19-20 tuần tuổi vẫn còn cựa quậy một lúc rồi mới nằm im sau khi được kích thích đẻ non. Đó là những nỗi đau có thể ám ảnh người mẹ nhí cả đời”, bác sĩ Đức nói.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cảnh báo mang thai ở tuổi vị thành niên để lại những hậu quả rất lớn, không chỉ về thể chất mà còn tinh thần. Trong đó, đáng lưu ý là những tai biến có thể xảy đến trong quá trình thai nghén ở tuổi vị thành niên như sản giật, tiền sản giật, đe dọa tính mạng người mẹ, nếu không cũng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe sinh sản sau này. “Để con ở tuổi vị thành niên mang thai 19-20 tuần mà không phát hiện ra thì cha mẹ cũng có lỗi một phần vì thiếu quan tâm, không giáo dục sức khỏe sinh sản cho con từ sớm để các em có ý thức bảo vệ mình”, ông Tiến nói.
Khai gian tuổi để phá thai
Khảo sát tại một số cơ sở y tế cho thấy tình trạng nạo phá thai trên địa bàn thành phố Hải Phòng là tương đối cao. Cứ 1.000 trường hợp nạo phá thai, có khoảng 150 trẻ vị thành niên. Theo bệnh viện Phụ sản Hải Phòng, hầu hết các trẻ vị thành niên khi đến khám thai đều khai gian tuổi. Chỉ riêng 11 tháng trong năm 2013, bệnh viện này đã tiếp nhận gần 60 trường hợp từ 18 tuổi trở xuống đến phá thai.
